Derz Problemleri ve Çözümleri: Derz Dolguları Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Derz dolguları, seramik, fayans, doğal taş ve benzeri kaplama malzemelerinin arasındaki boşlukları doldurmak için kullanılır. Bu dolgular hem estetik hem de işlevsellik açısından büyük önem taşır. ARDEX derz dolguları, geniş renk yelpazesiyle şık bir görünüm sağlarken, su ve kir itici özellikleriyle de uzun ömürlüdür. Bunun yanı sıra, esneklik, yüksek yapışma mukavemeti ve mantar oluşturmayan yapısı sayesinde fonksiyonel bir tercih sunar.

Ancak, bu kadar önemli bir yapı malzemesinin kullanımında bazı püf noktaları vardır. Derz dolgularının doğru seçilmesi, uygulanması ve bakımı için nelere dikkat edilmesi gerektiğini inceleyelim.

Derz Dolgu Çeşitleri ve Kullanım Alanları

Derz dolguları genellikle iki temel gruba ayrılır:

1. Çimento Esaslı Derz Dolguları

• Kullanım Alanları: İç mekanlarda, konutlar, okul, hastane ve ticari yapılarda yaygın olarak tercih edilir.
• Avantajları: Ekonomik ve kullanımı kolaydır, çoğu durumda karıştırmak için sadece su gerekir. Genellikle fayanslardaki hareketler için daha fazla esnekliğe izin verir. Geniş renk yelpazesinde mevcuttur.

2. Epoksi Esaslı Derz Dolguları

• Kullanım Alanları: Endüstriyel mutfaklar, yemekhaneler, atölyeler, havuzlar ve termal tesisler gibi kimyasal ve mekanik etkilere maruz kalan alanlarda kullanılır.
• Avantajları: Kimyasallara, aşınmaya, neme, lekelere ve sert hava koşullarına karşı çok dayanıklıdır. Yüksek mukavemetli ve uzun ömürlüdür.

Derz Uygulamalarında Karşılaşılan Sorunlar ve Çözümleri

Derz dolgu uygulamaları sırasında bazı problemlerle karşılaşmak mümkün. Bunların başlıcaları ve çözümleri şu şekildedir:

1. Karbonatlaşma (Çiçeklenme)

Seramik uygulaması yapılırken, seramik yapıştırıcısının içerisinde bulunan suyun dışarıya çıkışına izin verilmelidir, ki bu yalnızca derzlerden mümkündür. Yapıştırıcı kurumadan derz dolgu uygulamasına geçildiğinde bu çıkış alanlarının kapatıldığını ve seramik yapıştırıcısının içindeki suyun çıkışına engel olunduğunu söyleyebiliriz.

Bu suyun tahliyesine izin verilmediği takdirde yapıştırıcı bünyesinde hapsolan su, seramik yapıştırıcısından derz dolgusuna nüfuz eder. Çözünmemiş yapıda bulunan mineral ve tuzlar ise su buharlaştıkça çözünerek yüzeye çıktığında karbonatlaşma (çiçeklenme) meydana gelir.

Çimento+H2O -> Ca(OH)2

Ca(OH)2+CO2 -> CaCO3+H2O (Çiçeklenme)

Bu durum birçok farklı hata veya sebepten dolayı gerçekleşebilir;

Sebep:

• Uygulamanın yapıldığı alt zeminde bulunan yüksek nem,
• Derz uygulamasından önce uygulanan yapıştırıcısının kuruma işlemini tamamlaması
• Derz dolgusu harç hazırlığı sırasında karışım su oranına dikkat edilmeyerek harca fazla su ilave edilmesi

Sonuç:

• Derz dolgusunda beyaz lekeler oluşur ve estetik görünüm bozulur.
• Bu problem tozuma ve çatlama gibi başka sorunlara da yol açabilir.

Özellikle yapıştırıcının kurumaması ve karışım oranlarına dikkat edilmemesinden kaynaklı yaşanan bu problem yalnızca görsel olarak değil bununla birlikte tozuma, çatlama vb. birçok problemi de beraberinde getirmektedir.

Çiçeklenme, özellikle koyu renk derzlerde görülmektedir. Sebebi ise, meydana gelen bu reaksiyonun açık renk (beyaz, sarı) olmasıdır. Bu nedenle koyu renk dolgularda daha belirgindir. Ayrıca daha çok bahar ve kış aylarında; düşük sıcaklık ve yüksek nemin bulunduğu bölgelerde meydana gelmektedir.

Sebep: Su oranının ayarlanamaması, düşük sıcaklık, yüksek nem veya seramik emicilik değerlerin ötürü meydana gelen ve özellikle koyu renklerde yaşanan karbonatlaşma (çiçeklenme) örneği

2. Renk Tonlarında Farklılıklar

Seramik (duvar-zemin), fayans, porselen veya karo gibi kaplama malzemeleri farklı su emme oranlarına sahip olabilmektedir. Su emme oranı yüksek olan malzemeler (örneğin, doğal taş) derz harcındaki suyun bir kısmını emer ve bu durum derzin daha hızlı kurumasına neden olur. Su emme oranı düşük olan kaplamalar (örneğin, porselen) ise derz içindeki suyun daha yavaş buharlaşmasına neden olabilir.

Eğer bir kaplama malzemesi suyu fazla emerse, derz harcı daha çabuk kurur ve daha açık bir renk alabilir. Su emmeyen veya az emen bir kaplama malzemesi derzin daha yavaş kurumasına sebep olur ve bu durum derzin daha koyu görünmesine yol açabilir.

Örneğin, aynı renk derz dolgusu porselen karoların arasında daha koyu, doğal taşın arasında ise daha açık görünebilir.

Çözüm:

• Uygulama yapmadan önce kaplama malzemelerinin su emme oranları ve üretici talimatları dikkate alınmalıdır.
• Doğal taş gibi emiciliği fazla kaplamalarda su emme etkisini azaltmak için emprenye kullanılmalıdır.
• Uygulama öncesinde küçük bir alanda test yapılabilir.

Sebep: Karbonatlaşma (çiçeklenme) örneği

Sebep: Koyu gri derz dolgusunun seramik
su emme ve harç karışım oranından kaynaklı
olarak meydana gelen renk değişimi

3. Tozuma, Çatlama ve Dökülme

Yaşanan problemlerden bir diğeri ise derzlerde meydana gelen tozuma, çatlama veya dökülmelerdir. Derzlerde meydana gelen çatlaklar, seramiklerin altına su sızmasına; mevsim koşullarının da etkisiyle, donma ve çözünmeden kaynaklı, seramiklerin yüzeyden ayrılmasına sebep olabilmektedir.

Bu problemin yaşanmasına neden olan birden fazla sebep sıralanabilir. Harç karışım suyunun belirtilen miktardan fazla olması, özellikle yeni yapılarda meydana gelen zemin hareketleri, derz boşluklarının yeterince doldurulması veya yetersiz kuruma süreleri bunlardan yalnızca birkaçı. Detaylarıyla inceleyecek olursak;

Fazla Su Kullanımı

Derz harcı hazırlanırken karışıma eklenen su miktarı büyük önem taşır. Eğer su oranı fazla olursa, karışım zayıf kalır ve sertleşme sürecinde dayanıklılığı azalır. Bu da derzlerde çatlama ve dökülmeye sebep olur. Ayrıca, uygulama sırasında yüzeyi temizlerken aşırı su kullanılması da dolguyu zayıflatabilir.

Zemindeki Hareketler

Bina oturması, ısı değişimleri veya yanlış döşenmiş fayanslar nedeniyle seramiklerde hafif hareketlenmeler olabilir. Esnek olmayan derz dolguları, bu tür hareketlere dayanamaz ve zamanla çatlamalar meydana gelir. Bu durum özellikle balkonlar, teraslar ve dış cephelerde daha sıkça görülmektedir.

Yetersiz Kuruma Süresi

Derz uygulandıktan sonra tam olarak sertleşmesi için belirli bir süreye ihtiyacı vardır. Eğer derz dolgusu kuruma süresi tamamlanmadan suya veya basınca maruz kalırsa, yapısı bozulabilir ve çatlamalar meydana gelebilir. Genellikle 24-48 saatlik kuruma süresine dikkat edilmelidir.

Derz Boşluklarının Yetersiz Doldurulması

Derz uygulaması sırasında boşlukların tam olarak doldurulmaması, hava kabarcıklarının oluşmasına neden olabilir. Bu da dolguların zamanla kırılmasına veya parçalanmasına yol açar. Uygulama sırasında tüm derz aralarının düzgünce doldurulduğundan emin olunmalıdır.

Derz dolgusunda meydana gelen çatlak ve tozuma

Sonuç

Derz dolgularının doğru uygulanması ve bakımı, uzun ömürlü ve estetik bir görünüm için kritik önem taşır. Kullanım alanına uygun malzeme seçmek, doğru karışım oranlarını uygulamak ve bakımı ihmal etmemek gerekir. Derz problemlerini en aza indirmek için bu adımları dikkatle takip etmek önemlidir.